Udział Zespołu Szkół w Mstowie w Konferencji nt.: "Edukacja Regionalna - Dziedzictwo Kulturowe w Regionie - znaczenie i wartość dla obywatela zjednioczonej Europy"

W związku z zaproszeniem Zespołu Szkół w Mstowie na konferencję zorganizowaną przez Kuratorium Oświaty w Katowicach w dniu 9 maja 2008r nt. EDUKACJA REGIONALNA - DZIEDZICTWO KULTUROWE W REGIONIE – ZNACZENIE I WARTOŚĆ DLA OBYWATELA ZJEDNIOCZONEJ EUROPY .

Dyrektor Zespołu Szkół Danuta Piekarska, wicedyrektor Krystyna Gawron, nauczycielki Gimnazjum – Irena Młynarczyk, Ewa Zagórska, Teresa Nowakowska, Irena Smołucha-Kuśmierska, Grzegorz Purgal, Jadwiga Puczyńska, Beata Miry, Marzena Radecka, Danuta Gonera, Urszula Derda oraz 27 uczniów Gimnazjum przygotowały prezentacje na konferencje.
Edukacja Regionalna w Zespole Szkół w Mstowie rozpoczyna się już w oddziale przedszkolnym. Tutaj zaczyna się poznawanie najbliższego środowiska i ludzi.
Do najskuteczniejszych form pracy w nauczaniu zintegrowanym należą:
wycieczki do sadu, do piekarni, na pocztę, do biblioteki, do Gminnego Ośrodka Kultury, do Sanktuarium Maryjnego, do specjalistycznego gospodarstwa rolnego, do warsztatu szewskiego, stolarskiego....
Wzbudza to ogromne zainteresowanie uczniów, życzliwość osób przekazujących wiedzę. Te sytuacje powodują, że długo pozostają przeżycia w pamięci. (zdjęcia z wycieczek)
Tutaj dzieci poznają narzędzia pracy, sposób posługiwania się nimi, poznają ciekawych ludzi, którzy dbają o te narzędzia, uczą nas, że można wytwarzać rzeczy, które służą dziś ludziom i ułatwiają nam życie.
Przeszłość poznaje się najłatwiej na przykładach z własnego otoczenia, którą zna się najlepiej i jest się związany uczuciowo.

Nauczyciele realizują swoje programy własne w pięciu głównych działach:
I.Ja i moja rodzina, jej miejsce w historii Mstowa.
W ramach tego działu realizujemy programy:
1.Mali Europejczycy.
2. Nasze dziedzictwo kulinarne.
3. Z myślą o ziemi rodzinnej
4. Mały ekolog to ja.
5. W zdrowym ciele zdrowy duch.

II.Moja miejscowość na mapie – jej przeszłość historyczna i legendarna.
W ramach tego działu realizujemy programy:
1.Zachowajmy bogactwo przyrodnicze okolic Mstowa.
2.Mstów – moja miejscowość.
3.Mój szkolny kolega z Afryki.
4.Mój region , mój świat.
5. Mój region moja mała ojczyzna.
6.Legendy Mstowa i okolicy.
III.Codzienne życie mstowskiej rodziny – rzemiosło Mstowa dawniej i dziś.
W ramach tego działu realizujemy programy:
1.Mój mały świat Mstów.
2.Cudze chwalicie swego nie znacie.
3.Mstów moje miejsce na ziemi.

IV.Tradycje, zwyczaje, obrzędy rodzinne kultywowane w naszej miejscowości.
W ramach tego działu realizujemy programy:

1.Mój dom i tradycje rodzinne.
2.Dziedzictwo kulturowe regionu częstochowskiego.
3. Nasze inspiracje sztuką ludową
4.Tańce ludowe i narodowe.
5.Na straży pamiątek przeszłości.
Scenariusze lekcji pt:
a). Co wiem o tradycji rodzinnej i zwyczajach moich przodków.
b). Witaj gwiazdko złota.
c). Wieczór w chacie słomą krytej.
są dobrym przykładem realizacji wymienionych programów.

Ostatni dział
Sylwetki znanych Polaków pochodzących ze Mstowa

W ramach tego działu realizujemy programy:
6.W kręgu sztuki.
7.Militaria na przestrzeni wieków.
8.Spotkania z ciekawymi ludźmi.
9.Rodzina Reszków – chlubą naszego regionu.

Ad. I
Celem naszych programów jest przede wszystkim poznanie najbliższego środowiska, jego dziejów oraz podniesienie świadomości i roli jaką każdy z nas może spełnić w ochronie własnego dziedzictwa i własnych korzeni i wartości.
Poprzez cele poznawcze, kształcące, wychowawcze, poznawcze dzieci i młodzież poznaje dawne życie swoich rodzin, znajomych, sąsiadów. Poznają jak żyć w zgodzie z przyrodą i naturą prosto, czysto – bez tony śmieci.
Dawniej do życia używali przedmiotów, ubiorów, żywności takich, które dała natura i przyroda. Zakres prac i obowiązków wyznaczała pora roku. Uświadamiamy młodym ludziom jak bardzo w krótkim czasie odeszliśmy od natury. Żyjąc w sterylnych miastach, traktujemy przyrodę bardziej jako zjawisko estetyczne niż właściwe nam środowisko życia.

Bezpośredni kontakt z przedmiotami, ludźmi, ich obserwacja wyzwala u uczniów duże przeżycia i emocje, kształtuje postawę badawczą, kształci patriotyczne uczucia i dumę, wzbudza miłość do miejsca do kraju. Miejsce w którym dziecko mieszka i dorasta – dom, rodzina ,odgrywa ogromną role w jego życiu.
Niezwykle ważne i charakterystyczne dla społeczności lokalnej jest przygotowywanie i spożywanie potraw.
Jedzenie regionalne, kiedyś zwykłe i powszechne ma inną zaletę, wzbudza dziś spore zainteresowanie wśród ludzi poszukujących potraw oryginalnych. Potrawy i smaki regionów budzą fascynację smakoszy znudzonych pokarmową monotonią.
Uczniowie poznają dawny sposób robienia masła, sera, kwaszenia kapusty, - różne przepisy kulinarne. Po wykonaniu ich spożywają, próbują i na nowo odkrywają bogactwo smaków i zapachów, poznają ich jakość i walory zdrowotne.
Takie sytuacje budzą pozytywne i ciepłe emocje. Co ma ważny aspekt wychowawczy. Uczy szacunku do przeszłości.
Ad. II.
Jedynymi światkami dawnych czasów są zabytki. To dzięki nim wiemy skąd przyszliśmy i kim byliśmy. Wiedzę o nich najchętniej zapamiętujemy jeśli są podane w postaci legend i baśni.
Legendy „O skale Miłości”, „O Wale”, „O Zamku”, „O dobrej”, „O Stróżnicy”, „O Skarżawie” znają wszyscy uczniowie. Niektóre z nich zostały zebrane i zilustrowane przez dzieci i młodzież i wydane w pierwszej książce przez Stowarzyszenie Partnerstwa Północnej Jury.
Takie działania budują świadomość i wiedzę historyczną, utrwalają poczucie własnej tożsamości kulturowej. Sprawiają, że przeszłość staje się naszym wzorcem.
Ad. III.
Realizując edukację regionalną dostrzegamy, ze kultura, tradycja, miejsce, środowisko, z którego człowiek pochodzi ma największy wpływ na kształtowanie osobowości, poglądów, systemu wartości i zachowań, pozwalają na utożsamianie się z jakimś konkretnym wzorcem.
Uczniowie poznając dawne rzemiosło – pracę bednarza, garncarza, rymarza, tkaczki, powroźnika, koszykarza, hafciarki, piekarza, młynarza, rzeźbiarza, stolarza zapoznają się z ich wytworami i poznają ich narzędzia pracy.
Poznają także sylwetki ciekawych ludzi, którzy tworzyli historię tej miejscowości.
W Gimnazjum młodzież odnajduje ich ślady na cmentarzu, bada ich życiorysy, ich wpływ na bieg historii, kim byli, czym się zajmowali, co po sobie zostawił?.
Poznając dawne życie mstowskich rodzin , dawne rzemiosło uczniowie poszerzają swoje słownictwo ( takie wyrazy jak lejce, uzda, chomąto, kantar, podkład, orczyk) nie są używane, bo nie ma koni, ale jedyny Zakład Rymarski przetrwał do niedawna.
Bardzo ciekawą lekcja są spotkania z Panią Sikorą Zofią, która jako jedna z nielicznych mieszkańców potrafi prządź gręplowaną wełnę na kołowrotku, a z niej wyrabia na drutach cudowne wzory swetrów, bluzek. Sam kołowrotek budzi wielką ciekawość uczniów a i praca na nim wymaga dużej sprawności manualnej rąk. Doświadczają tego uczniowie podczas próby pracy na nim.
Najciekawszym rekwizytem jest koło powroźnicze służące do wyrobu powrozów – do ich produkcji używano konopie oraz tzw. sznureczki afrykańskie.

Omawiając życie naszych przodków wskazujemy uczniom, że dawniej ludzie żyli w pełnej harmonii i zależności od przyrody. Czasy nowożytne i rozwój cywilizacji technicznej oddaliły nas od natury.
Uczymy młodzież pokory wobec przyrody, bo dziś ją utraciliśmy i musimy mozolnie i na nowo odkrywać. Kształcimy społeczną potrzebę i tęsknotę za światem prostym i czystym. Dążymy by przeszłość była naszym wzorem.

Ad. IV.
Najwięcej pozytywnych emocji jest związanych z tradycjami, zwyczajami i obrzędami. Uczniowie poznają zwyczaje, zajęcia ludzi wsi w długie jesienne i zimowe wieczory. Ten czas wypełniała praca przy tkaniu zapasek, swetrów, chust, chodników, przędzeniu, skubaniu pierza. Ze starych nie używanych części ubiorów babcie wyrabiały tzw. derki – czyli chodniczki na podłogi, na łóżka jako sienniki do spania.
Potem był czas świąt, spotkań wigilijnych, uroczystych Jasełek, szopek bożonarodzeniowych, koncertów kolęd. Po okresie postu czas kolejnych świąt Wielkanocnych. Te wielkie wydarzenia w sposób szczególny jest obchodzony w naszej szkole. Wystawianie Jasełek czy Misterium Wielkanocnego są już tradycje szkoły w której biorą udział zaproszeni goście.
Te tradycje, kultura, miejsce, środowisko, z którego człowiek pochodzi ma największy wpływ na kształtowanie osobowości, poglądów, systemu wartości i zachowań.
Związek uczniów naszej szkoły z dziedzictwem własnego regionu, to wartość, która ułatwia kształtowanie poczucia własnej tożsamości bycia mieszkańcem Gminy Mstów, bycia Polakiem, bycia Europejczykiem. Uczymy młodych dzielić się swą kulturą z innymi mieszkańcami Europy w ramach realizacji projektu Socrates-Comenius.Tymi działaniami uświadamiamy im, że kultury należą do dziedzictwa światowego i są dobrem całej ludzkości.
W dobie komputerów, komórek, szybkiego przepływu informacji, kiedy jesteśmy niewolnikami prędkości i szybkiego życia, w dobie schorzeń ADHD, braku koncentracji u uczniów, agresji zachęcając uczniów do wykonywania różnych produktów dawnymi metodami wyzwalamy u nich poczucie własnej twórczości, samorealizacji, wyciszenia się, uczymy społecznych zachowań, cierpliwości, pracy w zespole, dobrej organizacji pracy, patriotyzmu, własnej tożsamości, przeżywania radości z drobnych dokonań.

Słowa „ ... Jesteśmy dzieckiem wszechświata bardziej niż drzewa i gwiazdy , ale i one mają prawo być tutaj....” wypowiedziane 300lat temu są aktualne do dziś.
Dziś człowiek narzuca reguły przyrodzie i sięga ku niebu.
Realizując programy z regionalizmu pokazujemy młodzieży, że dawniej ludzie żyli w pełnej harmonii i w zależności od przyrody, pogody. Czasy nowożytne i rozwój cywilizacji technicznej oddzieliły nas od natury.
Ad. V.
Prezentowanie sylwetek ludzi mających korzenie na ziemi mstowskiej(rzeźbiarzy, żołnierzy walczących w powstaniu styczniowym, w czasie II wojny światowej, zwykłych ludzi prowadzących rzemiosło), wytwarzających produkty na potrzeby mieszkańców pozwala mieć nadzieję na wychowanie naszych uczniów takich, którzy będą budować wspólny świat bez barier i konfliktów, z szacunkiem do innych narodów.
Wiernie odtwarzany tryb życia, rzemiosła, hodowli, uprawy ziemi z dobrym skutkiem budują świadomość ekologiczna, wiedzę historyczna, utrwalają poczucie własnej wartości, tożsamości kulturowej.
Spotkania takie jak konferencja dnia 9 maja 2008r. są niebywałym przykładem wyprzedzania swej epoki w patrzeniu na świat i jego rozumieniu.
Dobrze się dzieje, że zauważa się rosnącą od kilku lat w Europie zainteresowanie historycznymi i pradziejowymi korzeniami.
Poprzez działania szkół, instytucji związanych z oświatą, Kuratorium Oświaty w Katowicach osób pełniących ważne funkcje społeczne dajemy możliwość powtórnego odkrywania pokory wobec przyrody i szacunku do przeszłości i do innych narodów, które niegdyś zamieszkiwały nasz teren.

Najlepszymi metodami stosowanymi podczas realizacji programów z edukacji regionalnej w opinii uczniów były:
Wycieczki – bo najwięcej wiadomości przyswoili uczniowie podczas wycieczek;
Najciekawsze zajęcia były te, podczas których brały czynny udział w tworzeniu przedmiotów;
Najwięcej radości sprawiało wyrabianie gliny, ubijanie kapusty, robienie masła, próby tworzenia nitki z wełny na kołowrotku, haftowanie.

Poznanie swojego regionu to zadanie trudne ale bardzo ciekawe. Dziecko w młodszym wieku szkolnym wiele spraw nie jest w stanie zrozumieć, wiele może przeżywać. Radość zachwyt, podziw, szacunek do rodzinnych stron, doświadczenia dziecięce są najbardziej trwałe i pozostają na całe życie.
Kultura narodu i Europy będzie istniała, jeżeli będzie przekazywana z pokolenia na pokolenie.

Opracowała dyrektor Danuta Piekarska

Galeria zdjęć

Wstecz